Balans met toelichting

Hieronder vindt u de toelichting op de balans.

Vaste activa

Immateriële vaste activa € 1.381.000
Immateriële vaste activa bestaan uit bijdragen aan activa in eigendom van derden.
 

Materiële vaste activa € 82.470.000
Materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

De investeringen met economisch nut zijn als volgt onderverdeeld:

* In deze opstelling zijn alle investeringen met een economisch nut meegenomen. Het aandeel van de uitgaven waarvoor een heffing kan worden geheven bedraagt: € 22.595.011.

De belangrijkste investeringen met economisch nut waren:

De investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut zijn als volgt onderverdeeld:

Vanaf 2017 zijn de voorschriften gewijzigd en moeten alle investeringen met maatschappelijk nut geactiveerd worden. Voorheen had je als gemeente de keuze om deze investeringslasten in één keer te nemen of te activeren. Daarom is onderscheid gemaakt in investeringen vóór 2016 en investeringen vanaf 2017.

De belangrijkste investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut waren:

Financiële vaste activa € 8.210.000
Een financieel vast actief is aanwezig als we een duurzaam financieel belang hebben.
Onder de overige langlopende leningen valt ook de BBZ leenbijstand. Nominaal heeft deze vordering een waarde van € 356.000 hiervan is € 89.000 voorzien voor oninbaar (25% van de vordering).

Het verloop van de financiële vaste activa is in onderstaand overzicht weergegeven:

Vlottende activa

Voorraden € - 483.000

De voorziening exploitatietekort grondexploitaties is getroffen voor dekking van de nadelige resultaten van de grondexploitaties. De voorziening is op het niveau van het exploitatietekort gebracht dat de raad heeft vastgesteld. Op deze boekwaarde is het saldo van de voorziening van € 0 in mindering gebracht.

Uit het overzicht volgt dat, voor de drie resterende grondexploitaties, de boekwaarde per saldo uitkomt op € 484.000 per 31 december 2023. Naast de reguliere mutaties in 2023 is tussentijds voor een bedrag van € 53.322,- aan winst teruggeboekt op basis van het principe “Percentage Of Completion” voor bedrijventerrein Hulsbeek. Voor de grondexploitatie Schoollocatie 3 ^e fase is € 36.628 aan tussentijdse winst genomen. Tot slot is de grondexploitatie voor Mies afgesloten met een resultaat van € 146.806,- negatief.

Per project zoals verantwoord in het complex Bouwgrond In Exploitatie volgt een korte toelichting.

Bedrijventerrein Mies (Groesbeek)
In de grondexploitatie voor bedrijventerrein Mies is de grond inmiddels geheel bouwrijp gemaakt en uitgegeven. In 2023 zijn de laatste werkzaamheden om het project af te ronden uitgevoerd. Daarmee is de grondexploitatie per 31 december 2023 afgesloten. Het project is afgesloten met een tekort van € 146.806. We boeken ook de voorziening met € 96.275 af.

Bedrijventerrein Hulsbeek (Groesbeek)
De grondexploitatie voor de ontwikkeling van het bedrijventerrein Hulsbeek laat een overschot zien. Alle kavels zijn uitgegeven. Omdat de grondexploitatie een positieve eindwaarde kent en de meeste kosten en opbrengsten al gemaakt zijn, hebben we tussentijds winst genomen. In totaal gaat het om € 999.689 waarvan € 475.595 in 2021 en € 524.094 in 2022. Doordat de kosten hoger uitvallen dan bij de vorige actualisatie werd verwacht, moet een deel van de eerder genomen winst teruggeboekt worden. Het gaat om een bedrag van € 53.322. Naar verwachting sluiten we in 2024 deze grondexploitatie.

Schoollocatie 3e fase (Millingen aan de Rijn)
Het college heeft begin 2017 ingestemd met een verkenning naar de herontwikkeling van de Schoollocatie 3e fase in Millingen aan de Rijn. Inmiddels zijn de gemeente en Waardwonen bezig om op deze locatie 26 sociale huurappartementen voor senioren te realiseren. Er is begonnen met het bouw- en woonrijpmaken, naar verwachting is de ontwikkeling in 2024 klaar.

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar (vorderingen) € 7.438.000
De uitzettingen korter dan één jaar bestaan uit vordering op openbare lichamen, vorderingen op Rijks schatkist en overige vorderingen.

Vorderingen op openbare lichamen
Hieronder staat een overzicht van de vorderingen op openbare lichamen.

Vorderingen op Rijks schatkist

 De berekening van het drempelbedrag schatkistbankieren ziet er als volgt uit:

Sinds 15 december 2013 is de verplichte wet schatkistbankieren van kracht. Het doel van deze wet is het terugdringen van de Nederlandse staatsschuld. De decentrale overheden (waaronder gemeenten) moeten hun te veel aan liquide middelen naar de Nederlandse staatskas overmaken. De gemeente Berg en Dal heeft een drempel van € 2.122.320 (2,00% van het begrotingstotaal). Wanneer het tegoed de drempel overschrijdt wordt dit automatisch naar de staatskas overgemaakt. Is het tegoed lager dan de drempel, dan kunnen we het weer opnemen uit de staatskas. Op 31 december 2023 heeft de gemeente Berg en Dal een bedrag van € 16.038.013 tegoed.

Overige vorderingen

Specificatie debiteuren algemene dienst
Dit betreft de openstaande posten per 31 december 2023. Per 10 maart 2024 moesten we hiervan nog € 61.177 ontvangen. De globale specificatie ziet er als volgt uit.

Specificatie debiteuren gemeentelijke belastingen
Van de belastingdebiteuren kunnen we een gedeelte niet invorderen. Dit gedeelte is opgenomen onder de dubieuze debiteuren. Hieronder staat de specificatie van de debiteuren gemeentelijke belastingen.

Specificatie debiteuren sociale zaken
Van de debiteuren sociale zaken kunnen we een gedeelte niet invorderen. Het 'percentage invorderbaar' is per subregeling uitgesplitst. De specificatie van de debiteuren sociale zaken ziet er als volgt uit.

* Tot en met 2018 werd het percentage dubieus beoordeeld op basis van ervaringscijfers. Vanaf 2019/2020 zijn de debiteuren PW terugvordering individueel beoordeeld.

Specificatie overige vorderingen
De overige vorderingen zijn nog te ontvangen inkomsten. Hiervoor waren op de balansdatum nog geen facturen verstuurd of was de beschikking van het ministerie/ provincie nog niet ontvangen.
Hieronder staat de specificatie van de overige vorderingen.

Voorziening dubieuze debiteuren
We maken jaarlijks een voorstel voor (gedeeltelijke) afboeking van de dubieuze vorderingen.
Het verloop van de voorziening dubieuze debiteuren staat in onderstaand overzicht.

Overige uitzettingen
De gemeente Berg en Dal stimuleert het verduurzamen van woningen en heeft daarvoor een rekening courant geopend bij het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (Svn). Het verloop van de rekening courant positie (wat nog niet is uitgeleend) is als volgt  berekend:

Liquide middelen € 493.000
Hieronder staat een overzicht van de liquide middelen.

Overlopende activa € 1.646.000
Dit bedrag zijn vooruitbetaalde bedragen.

De specificatie van de vorderingen op openbare lichamen ziet er als volgt uit.

Passiva

Eigen vermogen € 63.908.000
Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de volgende onderdelen.

In onderstaand overzicht zijn per reserve de toevoegingen en onttrekkingen in 2023 weergegeven.

* Dit betreft de standen per 31-12-2023 op basis van de werkelijke uitgaven en inkomsten. Reeds genomen besluiten, die nog niet geleid hebben tot werkelijke uitgaven en inkomsten zijn hierin dus niet meegenomen.

Algemene reserves
Algemene reserve vrij aanwendbaar
Deze reserve wordt afgezet tegen de risico's bij het bepalen van het weerstandsvermogen. De benodigde omvang is afhankelijk van de weerstandsratio en de vaste algemene reserve en wordt jaarlijks bepaald bij de vaststelling van de begroting.

In 2023 is het rekeningsaldo 2022 van € 7.838.000 toegevoegd aan de algemene reserve. Hiervan is € 825.000 onttrokken voor de budgetoverhevelingen die bij de jaarstukken 2022 zijn besloten door de raad.  Daarnaast is € 7.293.470 toegevoegd van opvang Oekraïners en € 26.500 voor uitvoering van het Amendement Toeristenbelasting (begroting 2020).

In 2023 is in totaal € 3.205.000 onttrokken aan de algemene reserve. In onderstaand overzicht is aangegeven waarvoor dit bedrag is ingezet.

Vaste algemene reserve
Deze reserve is gevormd om de risico's die wij als gemeente lopen af te dekken, bijvoorbeeld voor

1. de lopende ontwikkelingen, waar we op dit moment mee te maken hebben, bijvoorbeeld in het Sociaal Domein
2. mogelijke nieuwe ontwikkelingen (wijziging in de regelgeving, beleidswijzigingen Den Haag).

De rente over deze reserve voegen we toe aan de exploitatie. Daardoor is deze reserve niet vrij besteedbaar, omdat inzet van de reserve leidt tot een nadeel (lagere rente-inkomst) op de exploitatie.

Reserve rekeningresultaten
Het doel van deze reserve is om toekomstige tekorten te dekken in de (meerjaren)begroting. De onttrekking uit deze reserve ramen we structureel in de begroting. We onttrekken het bedrag alleen als we werkelijk een tekort hebben over een boekjaar. In 2023 is er niks aan de reserve onttrokken.

Bestemmingsreserves
Reserve Onderhoud Gymzalen
Deze reserve heeft als doel het dekken van de kosten voor groot onderhoud van de gymzalen en de egalisatie van de exploitatiekosten over een langere periode. De geraamde dotatie van € 37.675 toegevoegd aan de reserve.

Reserve Natuur en Landschap
De werkelijke uitgaven en de begrote uitgaven van diverse landschapsprojecten worden niet altijd binnen een boekjaar afgewikkeld. Daarom verrekenen we tekorten of overschotten via deze reserve. In 2023 is € 8.124 aan de reserve toegevoegd.

Reserve Groenblauwe diensten
Deze reserve heeft als doel het dekken van de kosten voor de uitvoering van het project Groen-Blauwe diensten. In 2023 is € 56.925 onttrokken ter dekking van de exploitatiekosten van het project. De berekende rente (€ 22.266) is aan de reserve toegevoegd.

Reserve Speeltuinen
De werkelijke uitgaven en de begrote uitgaven van diverse speeltuinen worden niet altijd binnen een boekjaar afgewikkeld. Daarom verrekenen we tekorten of overschotten via deze reserve. In 2023 is € 77.367 aan de reserve toegevoegd.

Reserve aanpak extreme wateroverlast
Het doel van deze reserve is het dekken van de uitgaven voor de aanpak van extreme wateroverlast. In 2023 is € 13.500 onttrokken ter dekking van de exploitatiekosten van het project. De geraamde dotatie van € 13.500 is aan de reserve toegevoegd.

Reserve Lopende projecten (gelabeld)
Deze reserve heeft als doel het dekken van de uitgaven aan lopende projecten, waarvoor de raad een krediet beschikbaar heeft gesteld. Het verloop van de reserve in 2023 is in onderstaand overzicht per investering weergegeven.

Reserve Kapitaallasten
De reserve heeft tot doel het dekken van de kapitaallasten van diverse geactiveerde investeringen. In 2023 is € 210.660 rente aan de reserve toegevoegd. Daarnaast is er € 708.829 aan de reserve onttrokken ter dekking van de kapitaallasten van diverse investeringen.

Gerealiseerd resultaat
Het resultaat over het boekjaar 2023 is € 3.707.831 en is op de balans opgenomen.

Voorzieningen € 10.603.000
In onderstaand overzicht zijn per voorziening de toevoegingen en onttrekkingen in 2023 weergegeven.

Voorzieningen voor verplichtingen en/of risico's

Voorziening pensioenverplichtingen voormalige wethouders
Deze voorziening heeft tot doel het afdekken van de pensioenverplichtingen van (voormalige) wethouders. De dotatie in 2023 van € 93.681 is gebaseerd op de pensioenopbouw van de huidige wethouders. De vrijval van € 32.650 in 2023 is gebaseerd op de extreme stijging van de rekenrente. Hierdoor is de voorziening per 31 december 2023 weer op noodzakelijke peil gebracht.
De onttrekking van € 205.343 betreft de uitbetaling pensioenverplichting aan de voormalige bestuurders.

Voorziening wachtgeldverplichting voormalige wethouders
Deze voorziening heeft tot doel het afdekken van de wachtgeldverplichtingen van voormalige wethouders. In 2023 is € 124.589 vrijgevallen om de voorziening op het noodzakelijke peil te brengen. De onttrekking van € 154.633 betreft de uitbetaling van de wachtgelden.

Voorziening (voormalig) personeel
Het doel van de voorziening is het egaliseren van de verplichtingen voor voormalig personeel. De onttrekking in 2023 van € 76.076 betreft de uitbetaling van personeel gerelateerde lasten  en andere verplichtingen van voormalig personeel. De dotatie in 2023 is € 92.451. Op basis van de herberekening van de benodigde middelen is dit bedrag toegevoegd aan de voorziening. Daarmee is de voorziening weer op het noodzakelijke peil.  

Voorziening verlofuren personeel
Het doel van de voorziening is het egaliseren van de verplichtingen voor verlofsparen van personeel. Er is € 361.781 toegevoegd om de voorziening op het  noodzakelijke peil te brengen.

Voorziening voor lastenegalisatie

Voorziening onderhoud wegen
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven volgens de onderhoudsplanning voor het onderhoud aan de wegen. Op 1 april 2021 heeft de raad het nieuwe onderhoudsplan 'Beheerplan wegen 2021-2025' vastgesteld. In 2023 is voor € 14.441.667 aan planmatig onderhoud uit de voorziening betaald. Om de voorziening op het noodzakelijke peil te brengen is in 2023 € 1.278.000 aan de voorziening toegevoegd.

Voorziening gemeentelijke gebouwen: Sport
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven volgens de onderhoudsplanning voor het onderhoud aan gebouw en installaties van de sportaccommodaties.
Op 12 oktober 2023 heeft de raad het nieuwe onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen vastgesteld. In 2023 is voor € 96.373 aan planmatig onderhoud uit de voorziening betaald. Om de voorziening op het noodzakelijke peil te brengen is in 2023 € 141.290 aan de voorziening toegevoegd.

Voorziening gemeentelijke gebouwen: Welzijn
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven volgens de onderhoudsplanning voor het onderhoud aan gebouw en installaties van de welzijnsaccommodaties.
Op 12 oktober 2023 heeft de raad het nieuwe onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen vastgesteld. In 2023 is voor € 127.815 aan planmatig onderhoud uit de voorziening betaald. Om de voorziening op het noodzakelijke peil te brengen is in 2023 € 104.241 aan de voorziening toegevoegd.

Voorziening overige gemeentelijke gebouwen
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven volgens de onderhoudsplanning voor het onderhoud aan gebouw en installaties van de overige gemeentelijke gebouwen.
Op 12 oktober 2023 heeft de raad het nieuwe onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen vastgesteld. In 2023 is voor € 132.174 aan planmatig onderhoud uit de voorziening betaald. Om de voorziening op het noodzakelijke peil te brengen is in 2023 € 194.117 aan de voorziening toegevoegd.

Voorziening voor door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting

Voorziening egalisatie riolering
In de notitie riolering van de commissie BBV is bepaald dat de overschotten inzake rioolheffing in een voorziening moeten worden opgenomen. De reden hiervan is dat een voorziening niet vrij inzetbaar is en dat de middelen beschikbaar blijven voor de riolering. Het doel van de voorziening is het opvangen van schommelingen in de exploitatie voor wat betreft de kosten en opbrengsten van het rioolstelsel. In 2023 is het overschot van € 76.882 aan de voorziening toegevoegd.

Voorziening afval
In de notitie lokale heffingen van de commissie BBV is bepaald dat de overschotten op het product afval in een voorziening moeten worden opgenomen. De reden hiervan is dat een voorziening niet vrij inzetbaar, doordat het overschot ontstaat uit meer opbrengsten uit de afvalstoffenheffing ten opzichte van de kosten voor de afvalinzameling. Door deze voorziening blijven de middelen beschikbaar voor de afvalinzameling. Het doel van de voorziening is het opvangen van schommelingen in de exploitatie voor wat betreft de kosten en opbrengsten van het afvalstelstel. In 2023 is het overschot van € 277.665 aan de voorziening toegevoegd.

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer (Langlopende schulden)

Geldleningen op lange termijn € 28.769.000
Hieronder staat het overzicht van de langlopende geldleningen. Dit zijn alleen schulden die vallen onder de categorie:
- onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen.

In 2023 hebben we in totaal € 554.007 aan rente betaald voor de geldleningen op lange termijn.

Netto vlottende schulden met een looptijd korter dan één jaar (Kortlopende schulden) € 0

Per 31 december 2023 zijn er geen kasgeldleningen aangetrokken.

Banksaldi

Overige kortlopende schulden
De afwikkeling van de crediteuren heeft een normaal verloop.

Hieronder staat een specificatie van de nog te betalen bedragen.
De afwikkeling van de nog te betalen bedragen heeft een normaal verloop.

Overlopende passiva € 10.490.000

Vooruitontvangen bedragen
Deze vooruitontvangen bedragen zijn subsidieverplichtingen (uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel). Hieronder staat de specificatie van de stand per 31 december 2023.

Overige overlopende passiva
Hieronder staat een overzicht van de overige overlopende passiva. De afwikkeling hiervan verloopt normaal.

Gebeurtenissen na balansdatum
In dit kader zijn hier geen bijzonderheden te vermelden.

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen
Naast de hieronder vermelde waarborgen en garantstellingen zijn er nog andere "niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen". Deze andere rechten en verplichtingen zijn echter wel opgenomen in de meerjarenbegroting.

De gemeente heeft een kredietfaciliteit van € 1.100.000.

Gewaarborgde geldleningen
Hieronder staat een overzicht van de gewaarborgde geldleningen.

* Sinds 1995 staat het WSW (Waarborgfonds Sociale Woningbouw) borg voor leningen van woningcorporaties. De gemeente tekent mee als achtervang. Er zijn diverse zekerheden ingebouwd en het risico dat de gemeente als achtervang loopt is theoretisch en zeer klein. Het WSW biedt primaire en secundaire zekerheid. In het uiterste geval bestaat de mogelijkheid dat de gemeente en het Rijk bijdragen in de vorm van een renteloze geldlening, de tertiaire zekerheid. In het overzicht zijn de volledige garanties weergegeven (100%), de gemeente staat voor 50% hiervan garant. Het WSW moet deze renteloze geldlening vervolgens terugbetalen. Het WSW is zelfs in afgelopen jaren niet aangesproken door bankinstellingen. Hieruit is de kracht van de zekerheidsstructuur gebleken.

Garantstellingen